Zabiegi pielęgnacyjne w zbożach wykonuje się różnego rodzaju bronami. Pszenica wymaga bronowania dwukrotnego. Pierwsze wykonuje się przed krzewieniem roślin, drugie po zwarciu rzędów. W pielęgnacji żyta bronę sprężynową należy stosować ostrożnie, ponieważ węzeł krzewienia znajduje się bardzo płytko. Jeśli chwastów jest niewiele, lepiej zrezygnować z bronowania. Owies, przed wschodami odchwaszcza się broną o zębach sprężynujących, a po wschodach, od fazy 4 liścia ostrożnie broną chwastownikiem. Jęczmień ma niewielką konkurencyjność w stosunku do chwastów, dlatego ważne jest wykonanie uprawek przed siewem i wschodami. Bronowanie po siewie jęczmienia należy powtórzyć w fazie 3-4 liścia.
Badania polowe przeprowadzone w Zakładzie Doświadczalnym Czesławice należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie w latach 2010-2011 wykazały przewagę mechanicznej pielęgnacji upraw ekologicznych nad systemem konwencjonalnym w ograniczaniu liczby chwastów.
Tabela 1. Sposoby regulacji zachwaszczenia roślin uprawnych, doświadczenie ZD Czesławice, 2011
| Roślina uprawna | System ekologiczny (E) | System konwencjonalny (K) |
| Jęczmień jary | 3 x mechaniczne bronowanie:
po siewie lecz przed wschodami broną średnią oraz bronowanie w fazie 3-4 liści broną chwastownik wykonane dwukrotnie (raz po razie) |
1 x chemicznie – Chwastoks Extra 300 SL w dawce 3,0 l/ha w fazie krzewienia
1 x mechaniczne – bronowanie w fazie 3-4 liści broną chwastownik |
| Pszenica ozima | 3 x mechaniczne bronowanie:
wiosną po ruszeniu wegetacji broną średnią oraz tydzień później broną chwastownik wykonane dwukrotnie (raz po razie) |
1 x chemicznie – Chwastoks Extra 300 SL w dawce 3,0 l/ha w fazie krzewienia
1 x mechaniczne – bronowanie wiosną po ruszeniu wegetacji broną średnią |
| Owies | 3 x mechaniczne bronowanie:
po siewie lecz przed wschodami broną średnią oraz w fazie 3-4 liści broną chwastownik wykonane dwukrotnie (raz po razie) |
1 x chemicznie – Chwastoks Extra 300 SL w dawce 3,0 l/ha w fazie krzewienia
1 x mechaniczne – bronowanie w fazie 3-4 liści broną chwastownik |
Eko-Pielnik „Łuczak” – przykład maszyny do pielenia szczotkowego z możliwością aplikacji nawozów doglebowych typu pro-bio-emów. Żródło : www.luczakmaszyny.com
Tabela 2. Wskaźniki zachwaszczenia roślin uprawnych, doświadczenie ZD Czesławice, 2011
| Roślina uprawna | Powietrznie sucha masa chwastów g/m2 | Liczba chwastów na 1 m2 | ||
| E | K | E | K | |
| Jęczmień jary | 19,4 | 19,1 | 31,7 | 59,7 |
| Pszenica ozima | 22,0 | 49,1 | 46,3 | 98,3 |
| Owies | 10,6 | 28,6 | 104,0 |
143,7 |
W okresie przestawiania gospodarstwa na system ekologiczny wskazane jest zmniejszenie w płodozmianie udziału zbóż na rzecz roślin motylkowatych, okopowych oraz warzyw.
Dobry płodozmian powinien zawierać 25-30% roślin motylkowatych. W pielęgnacji bobiku, grochu, łubinu również niezastąpiona jest brona sprężynowa. Bronowanie najlepiej wykonywać ukośnie do kierunków rzędów, w godzinach popołudniowych, ze względu na mniejszy turgor roślin. Bobik i groch bronuje się przed wschodami, gdy kiełki znajdują się na głębokości 1-2 cm. Uprawę bobiku można bronować ponownie dopiero od fazy 3 liścia aż do osiągnięcia wysokości 25-30 cm. Można także używać pielnika do uprawy międzyrzędowej. Obredlanie bobiku dodatkowo zmniejszy podatność roślin na wyleganie. Po wschodach grochu, bronowanie można powtórzyć, gdy siewki są w fazie liścia. Przy szerokości międzyrzędzi ponad 18 cm można opielać rośliny, gdy osiągną 5 cm wysokości. Później, w okresie dojrzewania łan grochu wylegnie, tworząc gruby dywan, skutecznie ograniczający konkurencję chwastów. Łubin bronuje się przed wschodami oraz po ukazaniu się siewek. Można stosować pielnik międzyrzędowy, ale nie należy obredlać, bo jest wrażliwy na przysypywanie ziemią.
Agnieszka Jereczek, Katarzyna Radtke
Zespół Ochrony Środowiska i Ekologii, PODR w Gdańsku
Bronowanie jest świetną metodą, sama jestem zwolenniczką upraw ekologicznych i bardzo często kupuję produkty w sklepach oznaczone zielonym logo eko 🙂
Ja korzystam często ze strony https://www.syngenta.pl/uprawy/zboza/tilt-turbo-575-ec strona dla rolników. Bardzo ciekawe porady na temat upraw i środków ochrony. Jeśli jesteście tym tematem, zainteresowani to polecam zajrzeć na stronę.
Tak, tylko pamiętajmy, że w tym miejscu jest artykuł o regulacji zachwaszczenia w gospodarstwach ekologicznych. Więc w pierwszej kolejności mówimy o metodach zapobiegawczych, a dopiero jak zajdzie taka konieczność, to korzystamy tylko i wyłącznie z listy środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym, zamieszczonej na stronie IOR w Poznaniu.