JAK ROLNIK POWINIEN SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO GOSPODAROWANIA EKOLOGICZNEGO?
Po pierwsze trzeba poznać zasady prowadzenia gospodarstwa ekologicznego i obowiązujące przepisy krajowe i unijne (wykaz aktów prawnych na stronie: www.minrol.gov.pl/Jakosc-zywnosci/Rolnictwo-ekologiczne/Akty-prawne). Należy dobrze przeanalizować możliwości swojego gospodarstwa i własne predyspozycje. Rolnik powinien rozważyć, czy jest w stanie prowadzić produkcję roślinną bez użycia nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin, stosować wieloletni płodozmian uwzględniający rośliny bobowate, głęboko korzeniące się z przeznaczeniem na zielony nawóz. Trzeba wziąć pod uwagę, czy zdoła się prowadzić produkcję zwierzęcą w oparciu o pasze wyprodukowane głównie we własnym gospodarstwie (należy uwzględnić spadek plonów, zwłaszcza w okresie przestawiania) i czy zapewni się zwierzętom właściwy system utrzymania i dobrostan na wysokim poziomie. W analizie uwzględnić też trzeba fakt większych nakładów pracy ręcznej i mechanicznej. Należy zastanowić się nad profilem produkcji, być może gospodarstwo skupi się głównie na produkcji warzyw, owoców, bądź ziół. Liczyć się też trzeba z koniecznością prowadzenia dokumentacji w gospodarstwie.
By móc przystąpić do działania „Rolnictwo ekologiczne”, trzeba prowadzić działalność rolniczą i posiadać co najmniej 1 ha użytków rolnych.
Przed przystąpieniem do gospodarowania ekologicznego zaleca się wykonanie analizy gleby w gospodarstwie pod kątem odczynu pH, zasobności w makroelementy oraz zawartości próchnicy. Takiej laboratoryjnej oceny gleby dokonuje m.in. Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gdańsku. Na jej stronie internetowej (www.oschrgdansk.pl) można znaleźć wszelkie instrukcje pobierania próbek. Można się również zgłosić o pomoc do doradcy PODR w swojej gminie. Warto wiedzieć z jakim odczynem gleby oraz jaką zawartością pierwiastków mamy do czynienia, aby móc precyzyjnie dostosować zmianowanie roślin oraz dawkowanie nawozów naturalnych, w celu poprawy żyzności i urodzajności gleby.
Następny krok to zgłoszenie się do upoważnionej jednostki certyfikującej i dokonanie zgłoszenia działalności ekologicznej. Lista upoważnionych jednostek certyfikujących w Polsce dostępna na stronie: www.minrol.gov.pl. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi upoważnia jednostki certyfikujące do przeprowadzania kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów zgodności w zakresie rolnictwa ekologicznego). Rolnik ponosi coroczny koszt certyfikacji, ale może ubiegać się o zwrot tzw. kosztów transakcyjnych w zależności od ilości posiadanych użytków rolnych (tab.2).
Aby móc skorzystać ze wsparcia finansowego, rolnik musi posiadać 5-letni plan działalności ekologicznej opracowany przez uprawnionego doradcę rolnośrodowiskowego. Plan powinien zawierać płodozmian dostosowany do potrzeb gospodarstwa. Po sporządzeniu planu, co roku należy składać w biurze powiatowym ARiMR wniosek o przyznanie płatności ekologicznej.
Tab. Wysokość dotacji do kosztów kontroli w gospodarstwie ekologicznym.
|
Koszty transakcyjne |
Wysokość kwoty refundacji (w zł) |
| do 5 ha | 900 |
| 5 – 10 ha | 1 000 |
| 10-20 ha | 1 100 |
| 20-50 ha | 1 300 |
| 50-100 ha | 1 400 |
| powyżej 100 ha | 1 500 |
OKRES KONWERSJI
Zanim rolnik nabędzie prawo znakowania swoich płodów rolnych unijnym logiem produktów ekologicznych, musi przejść tzw. okres konwersji. Konwersja to okres przestawiania gospodarstwa z systemu konwencjonalnego na system ekologiczny. W tym okresie prowadzone jest gospodarowanie wg zasad rolnictwa ekologicznego pod nadzorem jednostki certyfikującej, bez prawa znakowania produktów jako ekologiczne, ale ze wsparciem finansowym dla produkcji.
Okres konwersji ma przyczynić się do rozkładu pozostałości stosowanych uprzednio środków agrochemicznych i służyć osiąganiu równowagi ekologicznej w gospodarstwie.
Konwersja rozpoczyna się w momencie przystąpienia gospodarstwa do systemu kontroli:
- dla upraw rocznych trwa 24 miesiące poprzedzające siew roślin, których plon może uzyskać status produktu ekologicznego (także 24 miesiące poprzedzające zbiór pasz z trwałych użytków zielonych);
- dla upraw wieloletnich trwa 36 miesięcy poprzedzających zbiór produktów ekologicznych (sady, plantacje jagodowe, winnice, chmielniki).
Fot. Uprawa marchewki w jednym z gospodarstw ekologicznych z powiatu kartuskiego.
Jeśli jednostka certyfikująca stwierdzi, ze proces konwersji się zakończył, to gospodarstwo takie uzyskuje miano certyfikowanego z prawem do sprzedaży z unijnym logo produktów ekologicznych.
Po skończeniu realizacji 5-letniego zobowiązania ekologicznego, rolnik może przystąpić do kolejnego planu już bez okresu konwersji.
Dodatkowo za realizację działania „Rolnictwo ekologiczne” przysługują punkty przy ubieganiu się o dodatkowe środki z PROW 2014-2020 na operacje typu „Premia dla młodego rolnika, „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Restrukturyzacja gospodarstw rolnych” czy przetwórstwo.
Zapraszamy do korzystania z porad w zakresie rolnictwa ekologicznego u doradców oraz specjalistów PODR w Lubaniu. Kontakty dostępne na stronie podr.pl.
Rolnik realizujący zobowiązanie ekologiczne:
-
posiada plan działalności ekologicznej;
-
nie może przekształcać występujących w gospodarstwie TUZ;
-
zachowuje elementy krajobrazu rolniczego nieużytkowane rolniczo, tworzące ostoje przyrody, określone w planie działalności ekologicznej;
-
prowadzi rejestr działalności ekologicznej zawierający wykaz: działań agrotechnicznych, w tym zastosowania nawozów i wykonania zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin, wypasu zwierząt (jeżeli jest prowadzony);
-
przestrzega innych wymogów określonych dla pakietów i ich wariantów.
Opracowanie i zdjęcia: Agnieszka Jereczek
Unijne logo rolnictwa ekologicznego.
