Od roku 2023 rolnicy ekologiczni mają możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe w ramach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 na nowych zasadach. W ramach Interwencji Rolnictwo Ekologiczne można podejmować zobowiązania na okres 5 lat i ubiegać się o wsparcie finansowe dla tego typu produkcji. Do głównych korzystnych zmian od roku 2023 dla nowych zobowiązań ekologicznych, należą m.in. wyższe stawki płatności oraz dodanie nowego pakietu tzw. premia zwierzęca za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą.
Należy zwrócić uwagę, że w roku 2024 rolnicy ekologiczni mają możliwość podejmowania nowych zobowiązań ekologicznych tylko w ramach PS WPR na lata 2023-2027. I na tych zobowiązaniach się skupimy w tym artykule. Ale są jeszcze producenci, którzy dokańczają podjęte wcześniej zobowiązania z PROW 2014-2020 ( rok 2024 jest ostatnim rokiem wnioskowania o płatności ekologiczne z tego budżetu). Rolnicy, którzy jeszcze realizują zobowiązania z poprzedniego okresu programowania, muszą bacznie pilnować zasad, które ich jeszcze obowiązują.
- Podejmowanie nowych zobowiązań w ramach interwencji „Rolnictwo ekologiczne” z PS WPR na lata 2023-2027
W roku 2024 można ubiegać się o płatność w ramach następujących pakietów:
- Pakiet 1. Uprawy rolnicze;
- Pakiet 2. Uprawy warzywne;
- Pakiet 3. Uprawy zielarskie;
- Pakiet 4. Podstawowe uprawy sadownicze;
- Pakiet 5. Uprawy jagodowe;
- Pakiet 6. Ekstensywne uprawy sadownicze;
- Pakiet 7. Uprawy paszowe na gruntach ornych;
- Pakiet 8. Trwałe użytki zielone;
- Pakiet 9. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi;
- Pakiet 10. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą.
Warto podkreślić, że w ramach nowej Interwencji Rolnictwo ekologiczne, przy wnioskowanych pakietach nie ma podziału na uprawy „w okresie konwersji” i „po okresie konwersji” ( jak ma to miejsce w RE z PROW 2014-2020), ale ustalać to będzie jednostka certyfikująca. Natomiast stawki płatności nadal są zróżnicowane w zależności od statusu uprawy i przyznaje je ARIMR po otrzymaniu raportów z jednostek certyfikujących.
W ramach interwencji „Rolnictwo ekologiczne” w ramach PS 2023-2027 mamy 4 rodzaje zobowiązań:
- zobowiązanie na gruntach ornych – w przypadku Pakietów 1–3, 5, 7;
- zobowiązanie w ramach upraw sadowniczych – w przypadku Pakietów 4 lub 6;
- zobowiązanie na trwałych użytkach zielonych – w przypadku Pakietu 8;
- zobowiązanie obejmujące małe gospodarstwa – w przypadku Pakietu 9 – nowa kategoria zobowiązania!
- Pakiet 10. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą– przy zachowaniu odpowiedniej obsady zwierząt (0,3 -1,5 DJP na ha wszystkich UR), analogiczne wymogi jak przy pak.13. RE z PROW 2014-2020. Pakiet ten nie jest zobowiązaniem!
- Nowy pakiet 9. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi
Nowością w Interwencji RE z PS WPR na lata 2023 -2027 jest wsparcie dla małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi o powierzchni użytków rolnych nie większej niż 10 ha użytków rolnych w roku, w którym rozpoczął realizację tego zobowiązania ekologicznego na uproszczonych zasadach.
To od rolnika będzie zależało czy skorzysta z uproszczenia , czy będzie deklarował uprawy w gospodarstwie w oparciu o pakiety ekologiczne (1-8). W przypadku wyboru uproszczonego, rolnikowi będzie przysługiwać płatność do hektara w jednakowej wysokości – niezależnie od grupy zaplanowanych upraw na poziomie 1640 złotych do każdego ha zadeklarowanego do płatności ekologicznej.
- Wymogi przy pakietach 7. Uprawy paszowe i 8. TUZ – podobne zasady jak przy tożsamych pakietach z RE z PROW, ale z pewnymi różnicami : w obu pakietach zasada proporcjonalności przy obsadzie DJP i współczynnika 0,3
- Należy pamiętać o podstawowych warunkach ubiegania się o płatność ekologiczną, tj. wszystkie gospodarstwa uprawnione do ubiegania się o płatność ekologiczną podlegają kontroli wykonywanej przez jednostki certyfikujące rolnictwo ekologiczne, które są upoważnione przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w zakresie prowadzenia w tym gospodarstwie produkcji rolnej, zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej oraz rozporządzeniu Rady (WE) nr 2018/848.
- Stawki płatności , tożsame z RE z PROW 2014-2020, tj.:
II.Inne zasady ubiegania się o płatność ekologiczną:
– obowiązek prowadzenia rejestru działalności ekologicznej, w tym rejestr zabiegów agrotechnicznych (może być na jednym druku ze zobowiązaniami RE , PRŚK z PROW , jak i z nowymi zobowiązaniami w ramach interwencji z PS WPR 2023-2027) )
– obowiązek sporządzenia planu działalności ekologicznej ( osobne plany dla zobowiązań kontynuacyjnych z PROW i nowe plany dla zobowiązań podjętych w roku 2023 i 2024 w ramach interwencji RE z PS WPR 2023-2027)
– zachowana została zasada degresywności ( również do pakietu tzw. Premia zwierzęca) tj.:
100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.
– pamiętaj o nowej ustawie o Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt ( zwłaszcza przy wymaganej obsadzie zwierząt przy wybranych pakietach)
– przy wybranych pakietach są możliwe odstępstwa, sprawdzaj aktualne zasady ( np. wytworzenie produktu ekologicznego, przeznaczenie na tzw. zielony nawóz, warunek obsady zwierząt spełniony z innym rolnikiem albo małżonkiem i inne)
– możliwość łączenia ubiegania się o płatność ekologiczną z wybranymi ekoschematami w roku 2024 i pewne wykluczenia.
Szczegóły należy śledzić na stronach:
https://www.gov.pl/web/arimr/rolnictwo-ekologiczne
https://www.gov.pl/web/arimr/akty-prawne2024
Opracowała: Agnieszka Jereczek
