Jak zostać prosumentem energii elektrycznej pochodzącej z paneli fotowoltaicznych?

Jednym z rozwiązań na obniżenie kosztów energii elektrycznej jest zostanie prosumentem. Takie rozwiązanie jest bardzo popularne wśród rolników niemieckich, gdzie odpowiadają oni za znaczną część energii elektrycznej produkowanej w instalacjach fotowoltaicznych. Oprócz obniżenia rachunków, gospodarstwo nabiera proekologicznego wizerunku i przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. Braki mocy są szczególnie odczuwalne podczas miesięcy letnich w miejscowościach zlokalizowanych na końcach linii energetycznych i oddalonych od stacji transformatorowych. 

Obecny kształt ustawy o OZE definiuje prosumenta jako: „odbiorcę końcowego dokonującego zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji w celu jej zużycia na potrzeby własne, niezwiązane z wykonywaną działalnością gospodarczą regulowaną ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej”. Jest to podmiot, który jednocześnie pobiera energię od sprzedawcy, a z drugiej strony wytwarza ją na potrzeby własne. Wyróżnia się prosumenta niebiznesowego i biznesowego. Pierwszy z nich korzysta z systemu opustów (net-metering) na potrzeby gospodarstwa domowego. Jako prosumentów wymienia się podmioty takie jak:

• osoby fizyczne,
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą pod warunkiem, iż wytwarzają energię na potrzeby niezwiązane z prowadzoną działalnością,
• osoby prowadzące gospodarstwa rolne, rybackie, sadownicze, hodowcy pod warunkiem, że działalność ta nie jest objęta ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
• jednostki samorządu terytorialnego,
• spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe,
• kościoły, związki wyznaniowe.

 Zasady korzystania z opustów uzależnione są od mocy instalacji.  Właściciele tych do 10 kW, rozliczają się w stosunku 1 do 0,8. W przypadku mocy od 10kW do 40 kW stosunek wynosi 1 do 0,7.  Okres rozliczeń ze sprzedawcą zobowiązanym wynosi rok. Jest to korzystne, ponieważ energię, której panele fotowoltaiczne wyprodukowały ponad potrzeby gospodarstwa domowego będzie można odebrać w czasie kiedy instalacja PV produkuje mniej energii niż potrzeby gospodarstwa. Odbiór w wyżej podanych stosunkach oznacza w praktyce, że za 1 kW wprowadzony do sieci będzie można odebrać odpowiednio 0,7 lub 0,8 kW. Bycie prosumentem nie wiąże się z potrzebą podatku VAT i dochodowego od wprowadzanej energii elektrycznej. Wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji nie wymaga uzyskania koncesji na wytwarzanie energii.

Prosument biznesowy jest przedsiębiorcą objętym ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Sprzedaje nadwyżki wytworzonej energii za 100% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej. Obowiązek zakupu ustawa nakłada na sprzedawcę zobowiązanego, który kupuje ją na podstawie ceny ogłoszonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dla poprzedniego kwartału. Cena dla pierwszego kwartału 2017 r. wynosiła 164,78 zł/MWh.

Obydwa rozwiązania mają funkcjonować 15 lat od momentu wprowadzenia przez prosumenta energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej, jednak nie dłużej niż do końca 2035 roku.

Od czego zacząć ?

            Pierwszym krokiem jest zainstalowanie instalacji przez przyszłego prosumenta, który wykonuję ją we własnym zakresie. Budowa mikroinstalacji i instalacji łączącej ją z siecią elektroenergetyczną powinna zostać wykonana przez uprawnionego instalatora. Zagwarantuje to poprawny montaż oraz spełnienie wymogów dotyczących bezpieczeństwa pracy instalacji w obiekcie i sieci elektroenergetycznej. Instalator musi posiadać odpowiednie kwalifikacje pozwalające na montaż źródeł wytwórczych tj.:

• ważny certyfikat potwierdzający kwalifikacje do instalowania odnawialnych źródeł energii (art. 136 i art. 145 ustawy o odnawialnych źródłach energii) lub,
• ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci w zakresie dozoru i w zakresie eksploatacji lub,
• uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych.

Powinien także, dokonać montażu instalacji zgodnie z dokumentacją techniczną i oraz kryteriami oceny możliwości przyłączania oraz wymaganiami technicznymi dla mikroinstalacji i małych instalacji przyłączanych do sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia.

Po zainstalowaniu mikroinstalacji należy powiadomić o tym fakcie operatora sieci dystrybucyjnej (OSD) poprzez złożenie zgłoszenia przyłączenia mikroinstalacji, nie później niż w terminie 30 dni przed dniem planowanego przyłączenia mikroinstalacji do sieci. Do zgłoszenia należy dołączyć schemat instalacji elektrycznej i ewentualnie oświadczenie swojego pełnomocnika. Zgłoszenie mikroinstalacji może obejmować zakresem kilka typów źródeł. Instalacja OZE przyłączana w jednym punkcie nie musi obejmować jednego rodzaju OZE, dopuszcza się instalowanie hybrydowych instalacji OZE. Przy zgłoszeniu nowego źródła tego samego lub innego typu niż dotychczas zainstalowane w mikroinstalacji lub przy równoległym zgłoszeniu dwóch, różnych typów źródeł, nie ma konieczności instalowania odrębnego układu pomiarowego. Za przyłączenie mikroinstalacji do sieci nie pobiera się opłat.

Następnie instaluje się licznik dwukierunkowy. W przypadku trybu zgłoszeniowego licznik dwukierunkowy zostanie zainstalowany w tym samym miejscu co dotychczasowy licznik jednokierunkowy. OSD zobowiązany jest do instalacji układu pomiarowo-rozliczeniowego w miejscu dostarczania energii elektrycznej, ale nie instaluje układu pomiarowo-rozliczeniowego do potwierdzenia ilości energii wytworzonej w mikroinstalacji na potrzeby świadectw pochodzenia (na źródle wytwórczym). Na odbiorcy wytwarzającym energię w mikroinstalacji spoczywa obowiązek wyposażenia instalacji w urządzenie pomiarowe.

Etapem końcowym jest podpisanie odpowiednich umów. Dla zwykłych prosumentów umowa wygląda inaczej niż dla przedsiębiorców (prosumentów biznesowych). Po podpisaniu umowy, gdy wystąpi takie zdarzenie- prosumenci  informują OSD między innymi o: zmianie danych (rodzaju lub mocy mikroinstalacji), zawieszeniu trwającym od 30 dni do 24 miesięcy wytwarzania energii elektrycznej oraz zakończeniu wytwarzania energii elektrycznej.

Na podsumowanie warto przeanalizować rys. 1. przedstawiający schemat zgłoszenia instalacji do głównego operatora w województwie pomorskim.

Rys. 1. Schemat podłączenia źródła w trybie zgłoszenia (www.energa.pl)

Opracowanie: Dominik Wiski