Jednym z najważniejszych obecnych trendów na rynku nawozów sztucznych jest fakt, iż większość krajów Europy Środkowo-Wschodniej zwiększa spożycie składników odżywczych, takich jak azot, potas, fosfor. Natomiast w Europie Zachodniej, a zwłaszcza w Niemczech przewidywany jest spadek konsumpcji, tychże składników odżywczych, głównie ze względu na zaostrzenie krajowych przepisów w zakresie stosowania nawozów mineralnych.
Dla Niemiec zużycie nawozów w perspektywie najbliższych 10 lat może się zmniejszyć o nawet 50% w kontekście nawozów fosforowych oraz ponad 30% dla nawozów azotowych i potasowych. Ponad 15% spadek zużycia azotu może wystąpić także w Holandii. Polska na tym tle ma przed sobą bardzo dobre perspektywy, bo u nas – wedle szacunków organizacji Fertilizers Europe – powinien mieć miejsce blisko 40% wzrost konsumpcji nawozów fosforowych, ok. 20% wzrost zużycia nawozów azotowych i dochodzący do 10% wzrost w zakresie nawozów potasowych. To ważna informacja dla krajowych producentów nawozów sztucznych.
Ważnym rynkowym wskaźnikiem charakteryzującym rok w branży nawozów mineralnych są ceny. Światowe ceny nawozów mineralnych od ponad 2 lat są stosunkowo stabilne. W marcu br. ceny wzrosły o 1,4% w porównaniu do poprzedniego miesiąca, nadal były jednak przeciętnie o 0,8% niższe niż rok wcześniej. W kolejnych miesiącach br. ceny nawozów mineralnych w handlu światowym nie zmienią się istotnie i nadal będą pozostawały na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego. Wzrost kosztów produkcji w związku z drożejącymi surowcami energetycznymi będzie sprzyjał podwyżkom cen, w tym głównie nawozom azotowym. W przeciwnym kierunku będzie jednak działała stopniowa rosnąca podaż nawozów pod wpływem wzrostu mocy produkcyjnych z związku z zakończeniem inwestycji zapoczątkowanych w latach 2010-2011, tj. w okresie dobrej koniunktury na rynku nawozowym.
W marcu 2018 r. utrzymywał się podwyższony popyt na nawozy mineralne, w tym głównie na nawozy azotowe, co skutkowało wzrostem ich cen. Podwyżki jednak były stosunkowo niewielkie. Saletrzak podrożał o 0,8%, a saletra amonowa o 0.4,%. Ceny w marcu nadal pozostawały na poziomach niższych niż rok wcześniej. Nawozy mineralne były średnio o 2,5% niższe niż w marcu 2017 r. Obniżki cen dotyczyły większości nawozów, w tym głównie nawozów wieloskładnikowych i fosforowych. W kolejnych miesiącach 2018 r., a zwłaszcza w drugiej połowie roku, popyt na nawozy mineralne będzie stopniowo malał, co powinno sprzyjać posezonowym obniżkom cen. Obniżkom cen będą ponadto sprzyjały systematycznie rosnące od kilku lat dostawy nawozów na krajowym rynku, w tym głównie nawozów importowanych w kraju, ale także stosunkowo niskie ceny nawozów w handlu światowym.
Relacje cen nawozów mineralnych do zbóż nieznacznie poprawiły się. Na zakup 1 kg NPK należało w marcu br. przeznaczyć równowartość 5,1 kg pszenicy, tj. o prawie 0,1 kg mniej niż rok wcześniej. Nawozy potaniały również względem żywca wieprzowego. Na zakup 1 dt NPK należało przeznaczyć równowartość 70 kg żywca wieprzowego, tj. o 7 kg mniej niż lutym i tyle samo wcześniej.
Należy podkreślić, że produkcję i stosowanie nawozów mineralnych determinują aspekty agrotechniczne, ekonomiczne i ekologiczne.
Stosowanie nawożenia jest podstawowym czynnikiem plonotwórczym, a udział nawozów w przyroście plonów, w zależności od poziomu dawek wynosi 50-70%. Nawożenie mineralne ma również kluczowe znaczenie dla wykorzystanie potencjału produkcyjnego gleby i zapewnienia wysokich i dobrych jakościowo plonów roślin uprawnych. Ocenia się, że rolnik na nawozy przeznacza na ich stosowanie do około 20% środków przeznaczonych na produkcję rolną.
Nawozy mineralne stanowią jednocześnie ważny składnik kosztów w gospodarstwach rolnych, co limituje poziom ich życia.
Tadeusz Plichta
