Istotnym zagadnieniem, na który musimy zwrócić uwagę przy zakładaniu pasieczyska jest baza pożytkowa, znajdująca się w zasięgu lotu pszczół. Jej zasobność, jest ważna nie tylko w stacjonarnych pasiekach amatorskich, ale również w takich, gdzie pszczoły na pożytki towarowe są wywożone.
Przy planowaniu wielkości pasieki warto pamiętać o następujących normach:
1. Chociaż zbieraczki w poszukiwaniu pokarmu mogą latać nawet na odległość kilku kilometrów, to uważa się, że promień tzw. efektywnego lotu pszczół wynosi od 1,5 do 2 km od pasieki. Loty na większe odległości są dla pszczół nieekonomiczne, gdyż robotnica zjada znaczną część przenoszonego nektaru. Równocześnie loty na długie odległości powodują znaczne wypracowanie się i krótsze życie pszczół robotnic.
2. Rodzina pszczela zużywa na własne potrzeby 80 – 100 kg miodu w ciągu sezonu, z czego 20 – 25 w kwietniu i maju, 30 – 40 kg w czerwcu, 15 – 17 kg w lipcu i 10 -12 w sierpniu. Dopiero nadwyżka stanowi potencjalne zbiory miodu towarowego. Dodatkowo pszczoły potrzebują jeszcze ok. 30 kg pyłku kwiatowego.
3. Stopień wykorzystania pożytku pszczelego (wziątek) stanowi 70 % zasobów surowca miodowego i 50 % pyłkowego.
4. Wydajność roślin, które stanowią potencjalne źródło pokarmu dla naszych pszczół:
- rzepak ozimy: 80 – 150 kg miodu/ha, 60 -150 kg pyłku/ha
- gorczyca biała: 40 – 90 kg miodu/ha, 30 – 100 kg pyłku/ha
- gryka: 100 – 250 kg miodu/ha, 60 – 300 kg pyłku/ha
- malina leśna: 50 – 250 kg miodu/ha, 5 – 20 kg pyłku/ha
- sady jabłoniowe: 20 kg miodu/ha
- koniczyna biała: 40 – 70 kg miodu/ha, ok. 30 kg pyłku/ha
- nostrzyk biały: 200 – 600 kg miodu/ha, 40 – 150 kg pyłku/ha
- facelia: 400 – 500 kg miodu/ha, 150 – 200 kg pyłku/ha
- nawłoć: 300-750kg miodu/ha, ok. 50kg pyłku/ha
- lipa: 80 – 100 kg miodu/ha
- klon: 30 – 100 kg miodu/ha
- robinia akacjowa: 50 – 100 kg miodu/ha, 10 – 20 kg pyłku/ha
- mniszek pospolity: 10 – 30 kg miodu/ha, 100 – 300 kg pyłku/ha
- chaber bławatek: 300 kg miodu/ha, 60 kg pyłku/ha
- las iglasty oraz mieszany: 70 kg miodu/ha
- użytki zielone: 40 kg miodu/ha
- grunty orne(chwasty): 10 kg miodu/ha
Pamiętając o tych wydajnościach, można w przybliżeniu oszacować, czy nasze pszczoły będą w stanie, nie tylko przeżyć, ale również przynieść miód dla pszczelarza. Przyjmuje się, że w warunkach pożytkowych Polski, na jeden km2 może znajdować się maksymalnie 7 rodzin, oczywiście o ile w pobliżu nie będą występować jedynie monokulturowe pola uprawne. W promieniu dwóch kilometrów nie powinno stać więcej niż 50 rodzin. By w większych pasiekach uzyskać zadowalające zbiory miodu, należy je podzielić na kilka mniejszych lub przynajmniej wywozić część pasieki na czas występowania pożytku towarowego.
<
Pasieczysko
Przed ustawieniem uli, nasze pasieczysko powinno być wyrównane i obsiane trawą. Urządzamy je w miejscu zacisznym i nasłonecznionym, na suchym podłożu, osłonięte od północnych i zachodnich wiatrów. Na pasieczyska nie nadają się tereny położone w zimnych i wilgotnych kotlinach, gdzie osiada mgła oraz tereny położone zbyt nisko, o wysokim poziomie wody gruntowej. W takich miejscach pszczoły są bardziej podatne na choroby, zwłaszcza grzybicę.
Jak już wspomniałem wcześniej, pasieka powinna zostać ogrodzona aby zabezpieczyć ule przed dostępem osób postronnych oraz zmusić pszczoły do wyższych lotów, tak tor ich przelotu nie kolidował z drogami ludzi.
Jako ogrodzenia bardzo dobrze sprawdzają się nasadzenia drzew i krzewów, które dodatkowo wzbogacającą bazę pożytkową.
Mogą być to wierzby iwy, leszczyna, śliwa ałycza, śnieguliczka, dereń jadalny, irga czy różne gatunki berberysu. Krzewy i niewielkie drzewa, najlepiej owocowe, można posadzić również między ulami. Będą one pełnić funkcję ocieniającą ule oraz jednocześnie służyć za znaki orientacyjne dla powracających do pasieki pszczół.
By zabezpieczyć ule przed nadmiernym nagrzewaniem, malujemy je w jasne, różnokolorowe kolory, które ułatwią pszczołom orientację i powrotu z pożytku czy lotu godowego do właściwej rodziny. Ule warto ponumerować, co pomoże w prowadzeniu notatek pasiecznych.
Ule ustawiamy tak jak pozwala teren, którym dysponujemy. Najlepiej w grupach, gdzie każdy ul stoi w niewielkiej odległości od innego. Jest bardzo wygodne w czasie przeglądów, gdyż daszek sąsiedniego ula może nam służy za miejsce do położenia niepotrzebnego w tej chwili sprzętu, zapobiegając ciągłemu schylania się.
Wylotek ula powinniśmy skierować na południowy wchód lub na południe. Wylotki skierowane w innych kierunkach np. na północ, skracają loty pszczół na pożytki, opóźniają bowiem wyloty poranne i powodują wcześniejsze kończenie lotów wieczornych. Ul ustawiamy na podstawie, która zabezpieczy go przed chybotaniem. Zwracamy też uwagę czy gałęzie sąsiadujących drzew nie uderzają w ul, co może wzbudzać niepokój rodziny pszczelej. Ważne jest to szczególnie w okresie zimowli.
W tym to okresie pszczoły potrzebują spokoju aby móc prawidłowo przetrwać okres zimy.
Przed wylotkiem dobrze jest położyć jakiś materiał, tak by bezpośrednio pod ulem nie rosła wysoka trawa. Może być to kawałek wykładziny PCV lub płyty cementowej. Można również to miejsce wysypać żwirem lub piaskiem. Brak roślin pod wylotkiem, pozwoli nam na obserwację tego, co wyrzucane jest przez pszczoły z ula. Poczynione obserwacje mogą dostarczyć nam wielu informacji o stanie rodziny, bez zaglądania do jej wnętrza.
Niezbędnym wyposażeniem pasieczyska jest poidło pasieczne, najlepiej z bieżącą wodą. Powinno być ono wykonane w taki sposób by latające pszczoły nie zanieczyszczały go swoimi odchodami. Ważne jest by poidło uruchamiać jak najwcześniej po pierwszym oblocie, tak by pszczoły nie szukały już innych źródeł wody.
Cechy dobrego pasieczyska:
- Pasieka mało uciążliwa dla otoczenia
- … ale jednocześnie w takim miejscu by była choć w pewnym stopniu zabezpieczona przed kradzieżą i wandalizmem
- Zapewniające wystarczającą ilość pokarmu w zasięgu lotów pszczół.
opracował: Jarosław Cichocki
