Komisja Europejska ogłosiła rok 2023 Europejskim Rokiem Umiejętności (European Year of Skills). Inicjatywa ta to nowy impuls dla uczenia się przez całe życie, który ma na celu zwrócenie uwagi na ideę i potrzebę kształcenia przez całe życie oraz znaczenie umiejętności na rynku pracy.
Unia Europejska zaproponowała szereg działań na rzecz wspierania rozwoju umiejętności, tj.:
- Europejski program na rzecz umiejętności określający ramy współpracy w zakresie unijnej polityki dotyczącej umiejętności, służący obywatelom i przedsiębiorstwom w rozwijaniu umiejętności i ich stosowaniu w praktyce;
- Pakt na rzecz umiejętności zobowiązujący członków i zawiązane w strategicznych sektorach partnerstwa na dużą skalę do pomocy w podniesieniu kwalifikacji 6 mln osób;
- Zalecenia Rady w sprawie indywidualnych rachunków szkoleniowych i mikropoświadczeń pomagające w aktualizowaniu lub uzupełnianiu umiejętności w bardziej elastyczny i ukierunkowany sposób;
- Unijna koalicja na rzecz umiejętności cyfrowych i zatrudnienia zrzeszająca wszystkich zainteresowanych partnerów, służąca podnoszeniu świadomości i promowaniu szkoleń w zakresie umiejętności cyfrowych;
- Europejska platforma umiejętności cyfrowych i zatrudnienia ustanowiona w ramach instrumentu Łącząc Europę oferująca informacje i zasoby na temat umiejętności cyfrowych, m.in. narzędzie samooceny umiejętności cyfrowych;
- Zorganizowany dialog z państwami członkowskimi UE na temat edukacji cyfrowej i umiejętności cyfrowych dotyczący sposobów wprowadzenia nowych technologii cyfrowych do edukacji i poprawy umiejętności cyfrowych;
- Nowy europejski plan na rzecz innowacji obejmujący inicjatywę przewodnią i szereg działań mających stworzyć odpowiednie warunki ramowe dla rozwoju umiejętności;
- Europejska strategia na rzecz szkół wyższych zawierająca szereg działań mających na celu rozwój wysokiej jakości umiejętności dostosowanych do przyszłych wyzwań, skierowanych do szerokiego grona osób uczących się, w tym osób uczących się przez całe życie;
- Unijna pula talentów oraz partnerstwa w zakresie talentów służąca pomocą w dopasowaniu umiejętności osób szukających pracy w Europie do potrzeb rynku pracy.
Finansowanie i wsparcie techniczne Unii Europejskiej w inwestycjach na rzecz umiejętności odbywa się poprzez:
- Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) dysponujący budżetem w wysokości ponad 99 mld euro na lata 2021–2027 i będący głównym instrumentem UE służącym inwestowaniu w ludzi;
- Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności wspierający reformy i inwestycje w krajach UE, również w obszarze umiejętności i miejsc pracy. W Krajowych Planach Odbudowy i Zwiększania Odporności zatwierdzonych dotychczas przez Komisję i Radę około 20% wydatków socjalnych przeznaczono na „zatrudnienie i umiejętności”;
- Program Cyfrowa Europa przewidujący środki w wysokości 580 mln euro na finansowanie rozwoju zaawansowanych umiejętności cyfrowych i wsparcie rozwoju puli wykwalifikowanych ekspertów w dziedzinie technologii cyfrowych;
- Program Horyzont Europa wspierający umiejętności naukowców, przedsiębiorców i innowatorów, w szczególności za pośrednictwem działań tj. „Maria Skłodowska-Curie”, Europejska Rada ds. Innowacji i Europejski Instytut Technologii;
- Program Erasmus+ posiadający budżet wynoszący 26,2 mld euro i wspierający m.in. rozwój osobisty i zawodowy osób uczących się, pracowników oraz instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego, a także finansujący europejskie szkoły wyższe będące pionierami w opracowywaniu mikropoświadczeń na potrzeby szkoleń, podnoszenia i zmiany kwalifikacji.
Do programów wspierających rozwój umiejętności można zaliczyć także: Program InvestEU, Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji dla Zwalnianych Pracowników, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, instrument pożyczkowy na rzecz sektora publicznego w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji, Europejski Korpus Solidarności, Program działań na rzecz środowiska i klimatu (LIFE), fundusz modernizacyjny, Instrument Wsparcia Technicznego oraz Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej.
W Polsce inicjatywa „Europejski Rok Umiejętności 2023” znalazła już odzwierciedlenie m.in. w konkursach ogłoszonych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, z łącznym budżetem 250 mln zł, a mianowicie:
- Kształcenie na potrzeby branż kluczowych – mający na celu pobudzanie rozwoju kierunków studiów kształcących kadry pod kątem zapotrzebowania wybranych branż istotnych dla rozwoju gospodarki, takich jak: energetyka odnawialna, rolnictwo i przemysł spożywczy, przemysł lotniczo-kosmiczny oraz transport.
- Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę – służący podniesieniu kwalifikacji lub kompetencji kadry prowadzącej dydaktykę na uczelni, a także kompetencji lub kwalifikacji doktorantów, przede wszystkim:
- dydaktycznych – w tym wykorzystania nowoczesnych metod dydaktycznych oraz metodyki kształcenia,
- cyfrowych,
- na rzecz zielonej transformacji.
Ponadto NCBiR, w myśl idei uczenia się przez całe życie, zaplanowało konkurs dotyczący wypełniania luk w umiejętnościach dorosłych, gdzie celem wsparcia będzie dostosowanie kwalifikacji lub kompetencji osób dorosłych (w wieku 18-64 lat) do potrzeb i oczekiwań pracodawców i rynku pracy – przekwalifikowanie się, a także uzupełnienie braków w umiejętnościach.
Zgodnie z komunikatem prasowym Komisji Europejskiej Europejski, Rok Umiejętności przyczyni się do realizacji celów społecznych UE na 2030 r. zatwierdzonych przez państwa członkowskie, zgodnie z którymi co najmniej 60% dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach. Wykonanie tego założenia jest warunkiem osiągniecia docelowego wskaźnika zatrudnienia na poziomie co najmniej 78% do 2030 r. Ponadto przyczyni się również do realizacji celów cyfrowego kompasu na 2030 r., zgodnie z którymi co najmniej 80% dorosłych powinno posiadać co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, a liczba zatrudnionych w UE specjalistów w dziedzinie ICT powinna osiągnąć 20 mln.
W związku z powyższym Komisja Europejska zaproponowała intensywniejsze wspieranie rozwoju umiejętności w terenie – we współpracy z Parlamentem Europejskim, krajami UE, partnerami społecznymi, służbami zatrudnienia, izbami handlowymi i przemysłowymi, organizatorami w sektorze kształcenia i szkolenia, pracownikami i przedsiębiorstwami poprzez:
- wspieranie szerzej zakrojonych, skuteczniejszych i sprzyjających włączeniu społecznemu inwestycji w szkolenia i podnoszenie kwalifikacji;
- zadbanie o to, by umiejętności odpowiadały potrzebom rynku pracy, również poprzez współpracę z partnerami społecznymi i przedsiębiorstwami;
- dopasowanie aspiracji i umiejętności poszczególnych osób do możliwości na rynku pracy, zwłaszcza z perspektywy transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz ożywienia gospodarczego;
- rekrutację posiadających odpowiednie umiejętności specjalistów z państw trzecich dzięki szerszej ofercie pod względem nauki i mobilności oraz łatwiejszemu uznawaniu kwalifikacji.
Podkreślono, że w 2023 r. promowane będą działania ukierunkowane na przekwalifikowanie oraz podnoszenie kompetencji, co posłuży zdobywaniu odpowiednich umiejętności w pozyskaniu wysokiej jakości miejsc pracy.
Opracowano na podstawie informacji zawartych na stronach:
- https://commission.europa.eu/
- gov.pl
Opracowanie merytoryczne Alicja Panimasz-Wolska
Artykuł – Ulotka do pobrania ze strony PODR:
https://podr.pl/wp-content/uploads/2023/08/Ulotka-A.-Panimasz.pdf
