Kukurydza jest gatunkiem, który silnie reaguje na zachwaszczenie spadkiem plonu. Rolnicy mają do wyboru wiele substancji aktywnych w herbicydach, które można podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwsza to substancje działające doglebowo i druga grupa to substancje stosowane nalistnie.
Gotowe herbicydy zawierają zazwyczaj kilka (2-3) substancji aktywnych. W najczęściej używanych przez rolników herbicydach zwykle znajduje się przynajmniej jedna substancja z grupy doglebowych. Jej celem jest nie dopuszczenie do wtórnego zachwaszczenia do końca wegetacji. Jeśli wszystkie albo większość to substancje doglebowe to są to herbicydy zalecane do przed-wschodowego i tuż po-wschodowego stosowania. Jeśli większość substancji działa na zielone części roślin są to herbicydy tzw. nalistne stosowane gdy kukurydza ma już kilka liści.
Zróżnicowanie terminów stosowania herbicydów rodzi pytanie czy lepiej zwalczać chwasty jak najwcześniej herbicydami doglebowymi czy lepiej poczekać aż pokażą się wszystkie chwasty. Chodzi głównie o ciepłolubną chwastnicę jednostronną. Większość herbicydów doglebowych można stosować do fazy 2 a nawet 3 liścia kukurydzy, wówczas chwastnica jednostronna zwykle jest już na wierzchu. Poważnym ograniczeniem dla stosowania herbicydów doglebowych jest sucha powierzchnia gleby, która zgodnie z informacjami zamieszczonymi w etykiecie ogranicza efektywność działania na chwasty. Majowe susze nie są rzadkością, dlatego wielu rolników decyduje się na herbicydy nalistne stosowane między 4 i 8 liściem kukurydzy. W przypadku tej grupy herbicydów nie jest wymagana duża wilgotność gleby a jedynie temperatura w przedziale 8* -25*C.
Jednak wielu rolników obserwuje znaczne przyhamowanie wzrostu roślin kukurydzy po zastosowaniu niektórych herbicydów z grupy nalistnych. Dlatego w PODR w Lubaniu przeprowadzono doświadczenie demonstracyjne z użyciem dwóch herbicydów doglebowych ADENGO 315 SC i LUMAX 537,5 SE oraz dwóch nalistnych MAISTER POWER 42,5 OD i COLOMBUS 51 WG + TREND. Doświadczenie zostało zaprojektowane w ten sposób aby możliwe było sprawdzenie negatywnego oddziaływania herbicydów na kukurydzę. Oprócz tego zbadano skuteczność działania wszystkich herbicydów w warunkach optymalnych i nieoptymalnych. Na poletkach 1 i 2 zastosowano ADENGO 315 S.C. w dawce (0,444 l/ha) albo LUMAX 537,5 SE w dawce 4 l/ha w fazie 2 liści kukurydzy (ok. 2 tyg. po siewie) w warunkach optymalnych tj. wilgotną glebę.
Na poletkach 4 i 5 zastosowano te same herbicydy jedyną różnicą była sucha gleba.
Herbicydy nalistne MAISTER POWER 42,5 OD w dawce 1,25 l/ha i COLOMBUS 51 WG w dawce 330 g + TREND w dawce 0,15 l/ha zastosowano na poletkach 6 i 7. Warunkami optymalnymi dla tej pary herbicydów była faza 5 liścia kukurydzy.
Wyżej wymienione herbicydy nalistne zastosowano również w warunkach nieoptymalnych tj. fazie 7-8 liścia kukurydzy.
Odmianą, na której przetestowano działanie herbicydów to TOURAN o FAO 230 firmy KWS. Wybrana odmiana charakteryzuje się dużym potencjałem plonowania zielonej masy. Dzięki tej cesze wszelkie negatywne działanie substancji aktywnych jest łatwo zauważalne.
Siew przeprowadzono 12 maja po długo utrzymujących się bardzo złych warunkach pogodowych. Każde poletko zawierało po 4 rzędy długości 7 m. Ocieplenie nadeszło w drugiej dekadzie maja i po blisko 2 tygodniach można było wykonać pierwsze zaplanowane zabiegi herbicydowe.
Efekty hamowania rozwoju kukurydzy można było zaobserwować już po kilku tygodniach wegetacji i pogłębiały się w trakcie jej trwania. Na pierwszym zdjęciu widocznych jest 5 poletek z kontrolą w środku gdzie nie zastosowano żadnego herbicydu. Po lewej stronie od kontroli widoczne są 2 poletka gdzie zastosowano ADENGO 315 SC i LUMAX 537,5 SE na wilgotną glebę. Po prawej stronie kontroli te same herbicydy zastosowano na suchą glebę. Jedyną różnicą widoczną gołym okiem jest jaśniejsza barwa roślin gdzie zabieg wykonano na suchą glebę. Rośliny nie różniły się wysokością między sobą niezależnie od zastosowanego herbicydu i od warunków. Brak różnic między wariantami optymalnymi i nieoptymalnymi mógł wynikać z deszczu który wystąpił 2 dni po zastosowaniu herbicydu na suchą glebę.
Na kolejnym zdjęciu są widoczne wyraźne różnice wysokości roślin na poletkach gdzie zastosowano herbicydy doglebowe i nalistne. Po prawej stronie zdjęcia widoczne są poletka z niższymi roślinami kukurydzy gdzie zastosowano herbicydy nalistne MAISTER POWER 42,5 OD i COLOMBUS 51 WG + TREND. Sąsiadują z wyższymi roślinami tej samej odmiany gdzie zastosowano herbicydy doglebowe ADENGO 315 SC i LUMAX 537,5 SE.
W praktyce rolniczej stosuje się zazwyczaj jeden sposób zwalczania chwastów stąd nie widać tak jaskrawo, jak na przeprowadzonym doświadczeniu negatywnego wpływu niektórych herbicydów. Jednak istnieje duża grupa rolników, którzy z powodzeniem stosują herbicydy nalistne. Z rozmów przeprowadzonych z rolnikami wynika, że im wcześniej zostaną zastosowane tym lepiej np. w fazie 3 liścia kukurydzy, pomimo że etykieta zaleca stosowanie MAISTER POWER 42,5 OD od fazy 4 liścia. Należy dodać, że różnice w opiniach rolników mogą wynikać nie tylko ze stosowania herbicydów w różnych fazach ale także z reakcji odmiany. Podczas polowych pokazów organizowanych przez doradców z PODR można było zobaczyć plantacje gdzie posiano 2 odmiany, na jednej z nich po zastosowaniu herbicydu MAISTER POWER 42,5 OD liście były jasno zielone i przeżółkłe a na drugiej ciemno zielone. Wiele herbicydów zawiera prócz substancji aktywnych dodatek tzw. sejfnera. Są to dodatki pomagające rozkładać subst. aktywne w liściach kukurydzy w ciągu kilku dni po zastosowaniu. Jednak warunkiem ich skutecznego działania jest temperatura >8*C. Z tym wiąże się zalecenie zamieszczone w etykiecie ADENGO 315 S.C. dot. terminu stosowania. Ten herbicyd powinien być stosowany po siewie ale przed wschodami, lub po wschodach do fazy 2 liści. Przyczyną jest to, że zastosowania w czasie wschodów lub bezpośrednio po nich rośliny kukurydzy mogą nie być zdolne do odpowiednio szybkiego rozkładu substancji aktywnych herbicydu pomimo dodatku sejfnera cyprosulfamidu. W herbicydzie LUMAX 537,5 SE zalecenie dot. terminu stosowania brzmi podobnie dodatkowo jest możliwe zastosowanie bezpośrednio po wschodach. Substancje zawarte w tym herbicydzie są łagodniejsze dla kukurydzy niż w wyżej omawianym ADENGO 315 S.C. Bagatelizowanie szczegółów zapisu zaleceń w etykiecie herbicydu spowodowało przejściowe przyhamowanie rozwoju roślin kukurydzy nawet po zastosowaniu bezpiecznych i jednocześnie najnowszej generacji herbicydów.
Podsumowanie.
- Wszystkie zastosowane w doświadczeniu herbicydy skutecznie zwalczyły większość gatunków chwastów.
- Herbicydy doglebowe ADENGO 315 S.C. i LUMAX 537,5 SE nie hamowały rozwoju roślin kukurydzy.
- Herbicydy nalistne zastosowane w fazie 5 liścia kukurydzy spowodowały przyhamowanie wzrostu tych roślin.
- Nie wykazano różnicy w wielkości roślin kukurydzy odchwaszczanych herbicydami doglebowymi w warunkach optymalnych (gleba wilgotna) i nie optymalnych (gleba sucha). Jedyna różnica to jaśniejsza barwa roślin odchwaszczanych w warunkach nie optymalnych. Przyczyną przebarwienia mogło być wpłukanie herbicydu w głębsze warstwy gleby do strefy korzeniowej kukurydzy przez obfity deszcz, który wystąpił po 2 dniach od zabiegu.
- Opóźnienie wykonania zabiegu odchwaszczenia herbicydami nalistnymi (MAISTER POWER 42,5 OD i COLOMBUS 51 WG + TREND) do fazy 7-8 liścia kukurydzy spowodowało silne przyhamowanie wzrostu roślin kukurydzy. Przyczyną jest nałożenie się negatywnego oddziaływania długo nie zwalczanych chwastów na wzrastającą wraz ze wzrostem roślin kukurydzy wrażliwość na substancje aktywne herbicydów.
Opisane doświadczenie wykazało, że lepszym rozwiązaniem przy zwalczaniu chwastów w kukurydzy jest stosowanie herbicydów doglebowych niż nalistnych z 2 powodów. Po pierwsze chwasty zwalczane są we wczesnych fazach rozwojowych kukurydzy i chwastów zmniejszając konkurencję o światło i wodę. Po drugie nie obserwuje się negatywnego wpływu substancji aktywnych na rozwój rośliny uprawnej o ile zaraz po zabiegu obfity deszcz nie przemieści herbicydu do strefy korzeniowej kukurydzy. Jeśli wystąpi susza nie gwarantująca skutecznego działania herbicydów doglebowych to lepiej zastosować herbicydy nalistne, szczególnie gdy licznie wystąpi perz.
Mariusz Anioła
