Jakiś czas temu świat obiegła informacja o sensacyjnym odkryciu niedaleko Łupawy. W jednym z kurhanów znaleziono prawdziwe skarby. Łupawa to urokliwa wieś położona nad rzeką o tej samej nazwie. Wokół niej znajduje się największe skupienie megalitów w Polsce.
Niektóre konstrukcje mogą mieć nawet kilka tysięcy lat. Uważa się, że ludzie, którzy stworzyli megality pod Łupawą przybyli tutaj z okolic dzisiejszego Holsztyna. Prawdopodobnie zajmowali się rolnictwem. Wytwarzali narzędzia z kamienia i rogów zwierząt.
Przed wiekami megality musiały robić na odwiedzających piorunujące wrażenie. Na nasypach z ziemi znajdowały się olbrzymie głazy. W kompleksach megalitów często znajdują się groby. Zazwyczaj są to jamy w ziemi przykryte kopczykiem kamieni. W okolicach Łupawy znaleziono specjalne skrzynie z kamienia, w których chowano zmarłych.
Niedawno zbadany kurhan okazał się być starszy o setki lat niż początkowo sądzono. To było pierwsze zaskoczenie! Kurhan mógł powstać nawet 3,5 tys. lat temu. Badacze uważają, że pochowano w nim 3 osoby: mężczyznę i dwie kobiety. Tutaj historia zaczyna przypominać scenę z horroru. O ile mężczyzna prawdopodobnie umarł z przyczyn naturalny, o tyle nie musiało tak się stać z jego towarzyszkami. Prawdopodobnie zostały złożone do grobu, by towarzyszyć zmarłemu w zaświatach. W kurhanie znajdowały się także ozdoby również z bursztynu, paciorki, siekierka, sztylet, a nawet drewniana pochwę na niego. To niezwykłe, że przetrwały tyle tysiącleci!
Grobowce z okolic Łupawy maja bardzo specyficzny kształt: przypominają często prostokąty, co jest odróżnia je od najsłynniejszych takich polskich konstrukcji z Kujaw. Jedna z teorii głosi, że grobowce miały być czymś w rodzaju domu podczas pobytu w zaświatach. A że domostwa w tamtych czasach przypominały prostokąty, kształt ten odwzorowano.
Megality można podziwiać wybierając się na wycieczkę ścieżką historyczno-rekreacyjną. Na jej trasie ustawiono repliki domów neolitycznych. Wyjątkową pod względem przyrodniczym Doliny Łupawy można także podziwiać przechadzając się ścieżką przyrodniczo-edukacyjną. Sama rzeka to raj dla kajakarzy.
Niedaleko Łupawy znajduje się także miejscowość Poganice z przepięknym pałacem. Powstał on pod koniec XIX wieku. Pałace znaleźć można także w wielu innych miejscowościach na terenie gminy Potęgowo. Warto wspomnieć o budowli w Runowie, Czerwieńcu, Grapicach, Grąbkowie, Karżnicy, Skórowie czy Głuszynie. W Poganicach znajduje się także młyn wodny z XIX wieku.
Fot.1. Poganice ( źródło: Lotek70, CC BY 3.0)
Rezerwat przyrodniczy Grodzisko Runowo to kolejna atrakcja regionu. To nie tylko przyroda, ale i pozostałości wczesnośredniowiecznej osady. Mogła ona powstać na miejscu dużo starszego ludzkiego siedliska. Rezerwat można podziwiać podążając ścieżka dydaktyczną. Na jej trasie umieszczono tablice informujące o znajdujących się w tym miejscu kurhanach, grodzisku, a także unikalnej roślinności. Jedną z atrakcji w tym miejscu jest ponad 300-letni dąb.
Łupawa to nie jedyne miejsce na terenie województwa pomorskiego z długą i pełną tajemnic historią. Kurhany można znaleźć m.in. w Leśnie, a najpopularniejsze kamienne kręgi znajdują się w Odrach i Węsiorach. Warto odwiedzić te miejsca podczas zimowego spaceru.
Fot.2. Węsiory. ( źródło: Wolfgang Pohl, Public domain, via Wikimedia Commons)
opracowała: Iwona Nody
