Od kilku już lat trwają prace nad wprowadzeniem w życie nowej ustawy Prawo Wodne, która dostosowywałaby polskie przepisy do wymogów UE, w tym do Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz Dyrektywy Azotanowej. Długotrwałość procesu legislacyjnego świadczy o tym, że istnieje dużo obszarów, w których trudno jest uzyskać kompromis pomiędzy uwarunkowaniami środowiskowymi a gospodarczymi. Jednym z takich obszarów jest rolnictwo i rybołówstwo. Jeżeli aktualny projekt Prawa Wodnego wejdzie w życie, istotnie zmieni on warunki prowadzenia działalności rolniczej i rybackiej.
KORZYSTANIE Z WÓD
Ramowa Dyrektywa Wodna wskazuje na konieczność zastosowania instrumentów ekonomicznych (opłat) w celu racjonalizacji użytkowania zasobów i wynikających z tego strat w środowisku. Podstawowa zasada funkcjonowania nowej ustawy „zanieczyszczający płaci”/„użytkownik płaci”, spełnia ten wymóg i wpłynie na zmianę podejście użytkowników do korzystania z zasobu jakim jest woda, w kierunku jej poszanowania.
Art. 29 projektu ustawy stwierdza, że korzystanie z wód nie może powodować pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zależnych. Każdemu przysługuje natomiast prawo do powszechnego korzystania z wód. Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych, potrzeb gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych.
Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie (Art.33).
Obok zwykłego korzystania z wód ustawa określa co nie jest zwykłym korzystaniem z wód oraz wprowadza termin szczególnego korzystania z wód:
Zwykłym korzystaniem z wód nie jest natomiast:
- nawadnianie gruntów lub upraw wodą podziemną;
- pobór wody powierzchniowej lub podziemnej w ilości większej niż 5 m3 na dobę;
- korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej;
- rolnicze wykorzystanie ścieków lub wprowadzanie do wód lub do ziemi oczyszczonych ścieków, jeżeli ich łączna ilość jest większa niż 5 m3 na dobę.
Szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie z wód wykraczające poza powszechne korzystanie z wód oraz zwykłe korzystanie z wód, obejmujące między innymi:
- nawadnianie lub odwadnianie gruntów;
- użytkowanie wód znajdujących się w stawach i rowach;
- wykonywanie robót i obiektów mających wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej;
- rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych;
- rolnicze wykorzystanie ścieków;
- chów ryb w sadzach;
- zapewnienie wody dla funkcjonowania urządzeń umożliwiających migrację ryb.
USŁUGI WODNE I OPŁATY ZA USŁUGI WODNE
Ustawa wprowadza również nowe pojecie „usług wodnych” za korzystanie z których, użytkownicy będą ponosić opłaty. Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód.(Art.35)
Opłata za usługi wodne za pobór wód składać się będzie z opłaty stałej oraz opłaty zmiennej uzależnionej od ilości wody pobranej zgodnie z warunkami określonymi w zgodzie wodno prawnej. Wysokość opłaty zależy odpowiednio od ilości i jakości pobranej wody oraz od tego, czy pobrano wodę powierzchniową czy podziemną, przeznaczenia wody, jej średniego niskiego przepływu z wielolecia (SNQ) oraz udokumentowanych zasobów wód podziemnych. Wysokość opłaty za wprowadzanie do wód lub do ziemi składa się również z opłaty stałej i zmiennej i zależy od rodzaju substancji zawartych w ściekach i ich ilości albo od wielkości produkcji ryb innych niż łososiowate lub innych organizmów wodnych, wyprodukowanych w obiektach chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych.
Wysokość opłaty za usługi wodne określi w drodze decyzji Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie – przedsiębiorstwo, które powołuje ta ustawa.
Maksymalne jednostkowe stawki opłaty stałej za pobór wód uzależnione są od rodzaju źródła poboru wody (podziemna i powierzchniowa) i przy działalności rolniczej i rybackiej wynosić mają (Art. 282):
- za pobór wód podziemnych od 500 zł do 5.000 zł na dobę za 1 m3 /s, za określony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny pobór wody w zależności od intensywności wykorzystania udokumentowanych zasobów wód podziemnych;
- za pobór wód powierzchniowych od 250 zł do 5.000 zł na dobę za 1 m3 /s za określony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny pobór wody w zależności od wielkości przepływu
Maksymalne stawki opłaty zmiennej za pobór wód w zależności od ilości pobieranej wody w ramach pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego, w działalności rolniczej i rybackiej wynosić mają:
- do celów rolniczych na potrzeby zaopatrzenia w wodę ludzi i zwierząt gospodarskich, w zakresie niebędącym zwykłym korzystaniem z wód:
– 1,64 zł za 1 m3 pobranej wody podziemnej,
– 0,82 zł za 1 m3 pobranej wody powierzchniowej,
- do celów rolniczych lub leśnych na potrzeby nawadniania gruntów i upraw w zakresie niebędącym zwykłym korzystaniem z wód, pobieranej za pomocą urządzeń technicznych:
– 1,64 zł 1 m3 pobranej wody podziemnej,
– 0,82 zł za 1 m3 pobranej wody powierzchniowej,
- do celów chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych, pobieranej za pomocą urządzeń technicznych:
– 1,64 zł 1 m3 pobranej wody podziemnej,
– 0,82 zł za 1 m3 pobranej bezzwrotnie wody powierzchniowej,
Maksymalna jednostkowa stawka opłaty za pobór wody na potrzeby chowu lub hodowli ryb łososiowatych wynosić ma:
- 500 zł, jeżeli maksymalna ilość pobieranej wody wynosi do 0,2 m3 na sekundę;
- 750 zł, jeżeli maksymalna ilość pobieranej wody wynosi od 0,2 do 0,5 m3 na sekundę;
- 1000 zł, jeżeli maksymalna ilość pobieranej wody wynosi powyżej 0,5 m3 na sekundę
Maksymalne jednostkowe stawki opłaty stałej za wprowadzenie ścieków wynosić mają:
- do ziemi – 1000 zł na dobę za 1 m3 /s
- do wód – 500 zł na dobę za 1 m3 /s
– za udzielony w pozwoleniu wodnoprawnym albo w pozwoleniu zintegrowanym maksymalny zrzut ścieków,
Maksymalne stawki opłaty zmiennej za wprowadzenie ścieków w działalności rolniczej i rybackiej wynosić mają:
- ścieki z rolnictwa – 250 zł za 1 kg substancji wprowadzanych ze ściekami oraz 150 % opłaty za pobór wody za 1 m3 bezwzględnej wartości różnicy pomiędzy ilością pobranej wody, a ilością odprowadzanych ścieków,
- ścieki pochodzące z obiektów chowu i hodowli ryb łososiowatych – 150 zł za 1 kg substancji wprowadzanych ze ściekami oraz 150 % opłaty za pobór wody za 1 m3 bezwzględnej wartości różnicy pomiędzy ilością pobranej wody, a ilością odprowadzanych ścieków,
- ścieków pochodzących z chowu lub hodowli ryb innych niż łososiowate oraz innych organizmów wodnych 100 % opłaty za pobór wody za 1 m3 wartości różnicy pomiędzy ilością pobranej wody, a ilością odprowadzanych ścieków
Proponowane w ustawie stawki są co prawda stawkami maksymalnymi i Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, będą mogły ustalić niższe stawki. Mając jednak na uwadze zaproponowane tym projektem stawki maksymalne, koszty prowadzenia gospodarstw rolniczych i rybackich znacząco wzrosną i obniżą rentowność prowadzonej działalności.
Alicja Łepek
