Czas zimy to okres, gdy częściej niż zwykle odwiedzamy gabinety lekarskie i apteki, w których pozostawiamy znaczną część budżetu naszych rodzin. Zapominamy przy tym, iż od wieków funkcjonuje i pomaga człowiekowi naturalna apteka, jaką jest ul i rodzina pszczela. Sztandarowym produktem, który w niej powstaje jest miód. Produkt życiodajnej energii słońca, siły witalnej roślin i pracowitości owadów – smakołyk i lek, jest wykorzystywany przez ludzi od niepamiętnych czasów. W chwili obecnej często niedoceniany, zazwyczaj z nieznajomości składu i właściwości, z którymi warto jest się zapoznać.
Miód – należy on do pokarmów łatwo przyswajalnych i wysokoenergetycznych. Zawarta w miodzie glukoza wyrównuje deficyt energii w organizmie, a acetylocholina reguluje czynności komórek nerwowych. Działa korzystnie na wątrobę. Cholina z miodu przeciwdziała jej otłuszczaniu. Wzmacnia serce, zwiększając jego wydolność, stabilizuje ciśnienie krwi, przyśpiesza procesy krwiotwórcze. Działa przeciwmiażdżycowo, obniżając poziom cholesterolu i trójglicerydów.Przyśpiesza trawienie, może przyśpieszać gojenie się wrzodów żołądka. Ma działanie przeciwzapalne, bakteriostatyczne i bakteriobójcze, stąd powszechnie jest stosowany w medycynie ludowej jako wypróbowany środek na przeziębienie i kaszel. Działa równocześnie jak kosmetyk. Dzięki zawartości najrozmaitszych składników regularne spożywanie miodu zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu.
W zależności z jakich surowców pszczoły wyprodukowały miód, mamy różne jego gatunki różniące się właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Zasadniczo rozróżniamy trzy jego typy: nektarowy, spadziowy oraz nektarowo – spadziowy. Dodatkowo miody nektarowe dzielimy na kilka odmian.
od lewej: miód spadziowy, wielokwiatowy i rzepakowy
Wszystkie miody, które spotykamy w Polsce, choć początkowo mają formę płynną (patoki), to wcześniej lub później przechodzą w stan stały. Proces ten, mylnie tłumaczony zawartością sacharozy („cukru”) jest najzupełniej naturalny. Krystalizacja miodu przebiega różnie i jest charakterystyczna dla każdego jego gatunku. Skrystalizowany miód można doprowadzić do stanu płynnego, ogrzewając go w temperaturze nie przekraczającej 450C, gdyż może stracić wszystkie właściwości odżywcze, a w szczególności lecznicze.
Najbardziej znane gatunki miodu to:
Miód lipowy – Należy do miodów najbardziej poszukiwanych przez konsumentów. Zachowuje lekki posmak i aromat kwiatów lipy lub przypominający zapach mięty. Działa antyseptycznie i uspokajająco, używany bywa głównie w leczeniu chorób układu oddechowego. Wskazany przy zapaleniu oskrzeli i płuc, przeziębieniach, grypie i stanach zapalnych błon śluzowych.
Miód akacjowy – Jest miodem najdłużej pozostającym w stanie płynnym. Stosowany w zaburzeniach trawienia, schorzeniach żołądka i jelit oraz w leczeniu nerek i dróg moczowych.
Miód rzepakowy – Krystalizuje bardzo szybko, uzyskując konsystencję smalcowatą i biały kolor. Zawierając niemal wyłącznie cukry proste (glukozę i fruktozę), jest przydatny w leczeniu chorób serca i niewydolności naczyniowej. Polecany w schorzeniach wątroby, wzmaga działanie pęcherza żółciowego. Przyśpiesza leczenie wrzodów trawiennych żołądka i dwunastnicy. Pod kontrolą lekarza może być stosowany przez cukrzyków.
Miód gryczany – Charakteryzuje się ostrym, swoistym smakiem i aromatem oraz ciemnobrązowym zabarwieniem. Krystalizując przybiera formę gruboziarnistą, „kaszowatą”. Zawiera dużo rutyny, zwanej “przedłużaczem życia”. Pomaga w przyswajaniu witaminy C, reguluje przepustowość ścianek włosowatych naczyń krwionośnych, tym samym przeciwdziała miażdżycy. Polecany również w nerwicach i stanach wyczerpania psychicznego.
Miód wrzosowy – Miód o charakterystycznej galaretowatej konsystencji, o przyjemnym aromacie wrzosu. Stosowany w terapii schorzeń jamy ustnej, gardła, błony śluzowej. Wspomaga wydzielanie moczu.
Miód wielokwiatowy – Jest to cała grupa miodów różniących się smakiem, zapachem, krystalizacją oraz właściwościami, w zależności z jakich roślin pochodzą. Często określany jest mianem miodu „uniwersalnego”. Dobrze działa przy różnego rodzaju alergiach.
Miód spadziowy – Rozróżniamy dwa jego typy: spadź iglastą i liściastą. Posiada o wiele więcej, niż miody nektarowe, związków mineralnych, wielocukrów i dekstryn. Bogaty również w żywice i olejki eteryczne. Stosowany przy chorobach górnych dróg oddechowych, astmie, zapaleniu płuc, gruźlicy i nerwicy serca. Pomocny w leczeniu miażdżycy i zapaleń dróg moczowych.
Wybór miody zależy przede wszystkim od Państwa preferencji smakowych.
mgr inż. Jarosław Cichocki
