Kukurydza – jak wybrać najlepszą odmianę w pomorskim? cz.2

Kukurydza jest dziś szeroko uprawiana nie tylko na kiszonkę, ale także na ziarno. Dlatego ważne jest dobranie odpowiedniej odmiany kukurydzy pod kątem specyficznych uwarunkowań lokalnych. Pomocą rolnikom służą w tym wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO), które odpowiadają na to pytanie. Poniżej informacja o wynikach doświadczeń realizowanych w Lubaniu.

Nasiona wszystkich odmian wysiano 22 kwietnia 2015 r. w rozstawie rzędów co 75cm. Wiosną rozrzucono 30 t obornika. Przedsiewnie wysiano 200kg/ha soli potasowej, ponadto NPK 6/14/28 200kg/ha oraz mocznik 300kg/ha. Pogłównie zastosowano mikroelementy. Do odchwaszczania użyto Narval 040 S.C. 1,2l /ha oraz Cornmax 1l/ha wraz z adiuwantem –Partner 0,5l/ha.

Warunki pogodowe:

W krytycznym miesiącu dla uprawy kukurydzy lipcu średnia temperatura wyniosła18,2˚C, a suma opadów wyniosła 65mm. Były to warunki sprzyjające asymilacji i wzrostowi roślin. Następny miesiąc okazał się katastrofalny dla wielu plantacji obok rosnących z powodu braku opadów przez 30 dni i wyjątkowym dla tego miesiąca upałom. W sierpniu średnia temperatura miesiąca wyniosła 24˚C i była o 7˚C wyższa od średniej w 2014 r. Silnie zakorzenione rośliny, rosnące na dobrej 4-tej klasie gleby przetrwały trudny miesiąc. Ponadto wysoki poziom zabiegów agrotechnicznych , ze szczególnym uwzględnieniem nawożenia zrekompensował zbyt małą ilość opadów w krytycznym dla uprawy miesiącu sierpniu.

Badane parametry dla każdej z 58 odmian kukurydzy:

Plon zielonej masy w t/ha

Procentowy udział kolb w suchej masie całych roślin

Procentowa zawartość suchej masy

Plon suchej masy w t/ha

Metodyka badań:

26 września zebrano po 2 próbki całych roślin kukurydzy z każdej z 58 odmian i zważono, oznaczając plon zielonej masy. Drugim badanym parametrem był procentowy udział kolby w masie całej rośliny. Trzecim parametrem była procentowa zawartość suchej masy oznaczona po uprzednim wysuszeniu próbki w specjalistycznym piecu. W celu pokazania wydajności suchej masy dla każdej odmiany i lepszego zobrazowania ostatniego parametru dla plantatorów przeliczono go w tonach na hektar. Wszystkie uśrednione wyniki zamieszczone w poniższej tabeli, można porównać z parametrami optymalnymi dla kiszonki z kukurydzy zamieszczonymi w początkowej, opisowej części artykułu.

Tabelaryczne zestawienie wyników badań 4 parametrów dla 54 odmian kukurydzy, uprawianej w Lubaniu w 2014 r.

Omówienie wyników doświadczenia odmianowego kukurydzy w Lubaniu w 2015 r.

ODMIANA	FIRMY UCZESTNICZĄCE W DOŚWIADCZENIU	LICZBA WCZESNOŚCI FAO	ŚREDNI PLON ZIEL. MASY w t/ha	ŚREDNI %SUCHEJ MASY W CAŁYCH ROŚL.	ŚREDNI % UDZIAŁU KOLB W SUCHEJ MASIE	PROCENTOWY UDZIAŁ KOLB W ZIELONEJ MASIE	ŚREDNI PLON SUCHEJ MASY w t/ha
Delphine	SUMI AGRO	230-240	51,0	29,4	56,9	37,3	15,0
Morock	SAATBAU	230	54,9	33,0	56,1	36,7	18,1
Danubio		240	63,6	26,8	55,2	34,1	17,1
SL Magello		250	58,6	25,3	55,6	30,1	14,9
Assano		230	52,7	30,8	54,5	33,2	16,2
ES Techno	EURALIS	220	56,3	31,1	59,1	37,3	17,5
ES Zizou		220	56,8	28,3	56,6	33,0	16,1
ES Metronom		240	52,9	28,2	54,0	31,0	14,9
ES Convent		240/50	42,3	29,6	52,5	34,7	12,5
Heracles		220	48,9	34,0	54,9	36,0	16,6
Mas 18 t	OSADKOWSKI	230	56,7	29,5	52,9	33,3	16,7
Plenty		220	45,7	28,6	51,0	35,3	13,1
Wikana		240	36,8	28,6	49,8	31,7	10,5
Arturo		230	56,3	27,6	51,4	33,1	15,5
Kosynier		220/30	46,1	31,1	60,4	38,0	14,4
Matthew	SAATEN UNION	230/40	62,2	28,5	49,5	33,4	17,7
Cathy		210/20	52,4	34,6	55,0	36,8	18,1
Suleyka		220/30	48,7	37,1	56,4	40,8	18,0
Nolween		230/40	51,1	31,6	55,0	34,9	16,1
DS. 1412			58,3	31,5	54,6	36,0	18,4
Sugus		220/30	54,4	31,8	59,4	38,8	17,3
Sudrix		260	62,5	27,7	55,1	33,6	17,3
Sucampo		230	55,7	31,3	55,2	35,0	17,5
Ricardinio	KWS POLSKA	230/40	53,1	34,4	59,0	38,7	18,3
Ambrosini		220	54,4	37,5	48,7	36,5	20,4
Touran		230	54,7	33,0	60,0	38,2	18,1
Ronaldinio		260	58,7	35,5	56,1	36,2	20,8
Atletico		280	61,5	27,9	47,1	30,8	17,1
Amamonte		250/60	57,0	31,7	54,1	35,9	18,1
Toninio		240/50	51,9	32,7	56,5	35,9	17,0
Silvestre		220/30	50,3	34,7	55,2	35,5	17,4
Juhas	HR SMOLICE	230/40	62,3	33,7	50,4	30,3	21,0
Tonacja		220/30	56,0	36,0	54,9	35,0	20,2
Opcja		240	66,7	30,4	51,1	30,0	20,3
Bogoria		250	60,1	29,6	45,1	26,6	17,8
Kosynier		220/30	47,0	34,0	57,0	37,2	16,0
Koneser		260	60,8	29,4	44,2	25,7	17,8
Rosomak		250/60	58,5	30,0	53,1	31,1	17,5
Mas 28, A	MAISADOUR	270	62,4	30,9	50,0	30,9	19,3
Mas 26, B		250	64,6	30,8	48,9	30,4	19,9
Mas 12 H		220	51,3	34,8	62,8	42,0	17,8
Mas 27 L		240	62,0	31,5	52,1	31,3	19,5
Dynamite		250	59,3	30,4	48,2	30,7	18,1
DM 3114		290	55,8	30,1	46,5	32,9	16,8
P 9838	PIONEER	300/300	56,6	25,6	45,9	35,2	14,5
P 7883		220/10	46,7	31,2	52,9	34,6	14,6
P 8200		230	46,3	30,8	49,7	29,6	14,3
P 7892			37,1	44,8	49,7	38,6	16,6
X 75D340			39,2	40,8	51,5	37,8	16,0
LG 30275	LIMAGRAIN	270	57,4	32,2	42,5	29,0	18,5
LG 30238		240	50,3	35,7	54,0	37,5	18,0
LG 30260		250	60,0	31,2	45,8	31,9	18,7
LG 30220		230-240	59,9	31,8	54,1	34,3	19,1
SY Multitop	TOJAN	240	60,7	29,0	58,1	33,4	17,6
P 8400		240	55,3	30,0	52,5	35,6	16,6
Feeditop	PROCAM	230/30	64,1	30,3	54,5	34,4	19,4
GL Maasta		230	64,9	27,4	53,2	32,2	17,8
Tapas		240	65,1	31,0	47,5	31,4	20,2
Bombastic		230/240	49,9	31,1	54,1	35,8	15,5

Spośród odmian, które charakteryzowały się zarówno wysokim plonem suchej masy z 1-go hektara oraz wyższym udziałem kolb w całej roślinie gwarantujących uzyskanie wysokoenergetycznej kiszonki, można polecić 27 odmian:

Liczba FAO	Nazwa odmiany	Liczba FAO	Nazwa odmiany
230	Moroc	230	Sucampo
220	ES Techno	230-240	Ricardinio
230	Mas 18 t	220	Ambrosini
210	Cathy	230	Touran
220	Souleyka	260	Ronaldinio
220	DS. 1412	250	Amamonte
220	Sugus	240	Toninio
230	Juhas	220	Tonacja
240	Opcja	250	Rosomak
270	Mas 28 A	250	Mas 26 B
220	Mas 12H	240	Mas 27 L
240	LG 30238	230	LG 30220
240	SY Multitop	240	P 8400
230	Feeditop

 

Dla rolników, którym bardziej zależy na plonie suchej masy niż na procentowym udziale kolb można wyróżnić 11 odmian: Ambrosini, Ronaldinio, Juhas, Tonacja, Opcja, Mas 28 A, Mas 26 B, Mas 27 L, LG 30220, Feeditop, Tapas. Wszystkie wymienione odmiany dały ok. 20 t/ha suchej masy.

Wśród odmian wyróżniających się najwyższym udziałem kolb w suchej masie, (dających kiszonkę o najwyższej koncentracji energii) należy wymienić odmiany:  RONALDINIO i MAS 11.F, Delphine, ES Techno, ES Zizou, Kosynier, Souleyka, Sugus, Ricardinio, Touran, Toninio, Kosynier, Mas 12 H, Multitop. Udział kolb u tych odmian był powyżej 56 %.

Najwyższe plony zielonej masy (ok.60 t/ha) niezależnie od pozostałych parametrów uzyskały: Danubio, Matthew, Sudrix, Atletico, Juhas, Opcja, Bogoria, Koneser, Mas 28 A, Mas 26 B, Mas 27 L, LG 30260, LG 30220,SY Multitop, Feeditop, GL Maasta, Tapas.

W badanej kolekcji 58 odmian zaledwie 10 nie osiągnęła minimalnej zawartości suchej masy tj. 30 %, są to: SL Magello FAO 250, Danubio FAO 240, Arturo FAO 230, Sudrix FAO 260, Atletico FAO 280, P 9838 FAO 300, GL Masta FAO 230. Większość z tych odmian należy do grupy średnio późnych i późnych, wymagających znacznie dłuższego okresu wegetacji.

Warto wymienić odmiany, które uzyskały w dniu zbioru powyżej 34 % suchej masy, bo można je było zbierać wcześniej. To jest ważne dla krótszej wegetacji w rejonie Kaszub. Są to: Cathy, Souleyka, Ricardino, Silvestre, Tonacja, Kosynier.

21 sierpnia, gdy okoliczne plantacje zaczęły mocno cierpieć z powodu suszy przeprowadzono lustrację, której celem była ocena podatności odmian na suszę. Ocena polegała na stwierdzeniu czy liście są łudkowato zwinięte, czy postępuje zasychanie dolnych liści. Ocenę wykonano po ponad 3 tygodniach bez opadów deszczu, gdy temperatura między godziną 13,00 a 14,00 wynosiła ok. 28˚C. Z 58 ocenianych odmian objawy stresu suszowego zauważono u ok. 20 odmian. Jedynie u 2 objawy były bardzo widoczne (zasychanie dolnych liści). U obu odmian FAO 210 i FAO 240 plon był poniżej średniej dla kolekcji w doświadczeniu. Pozostałe 18 odmian zareagowała przejściowym zwinięciem liści. Zaskakujące jest to, że prawie wszystkie odmiany u których zauważono objawy suszy były z grupy odmian późnych i bardzo późnych, oraz to że były to odmiany dające najwyższe plony zielonej masy. Można to wytłumaczyć tym, że są to odmiany o najwyższym potencjale plonotwórczym, a jednocześnie o najwyższych potrzebach wodnych. Warto dodać, że było 13 odmian, które wytworzyły bardzo wysoki plon zielonej masy (ok. 60 t/ha i więcej) i nie zaobserwowano u nich jakichkolwiek objawów utraty turgoru. Są to: Danubio, Matthew, Sudrix, Atletico, Amamonte, Bogoria, Rosomac, Mas 27 L, P 9838, LG 30260, LG 30220, SY Multitop, Feeditop, GL Masta.    

Doświadczenie odmianowe przeprowadzone w Lubaniu było okazją do porównania odmian pod względem przydatności do uprawy na kiszonkę w klimatyczno-glebowych warunkach Kaszub. Jednak rok 2015 charakteryzował się ponad przeciętną sumą temperatur efektywnych, ponadto wiosna była wczesna i dlatego bardzo dobrze plonowały odmiany późne. W typowym dla Kaszub sezonie wegetacyjnym, plenne i późne odmiany mogą nie osiągnąć minimalnej koncentracji suchej masy na poziomie 30 %. W kolekcji 58 odmian jest 10, u których wszystkie 4 badane parametry (plon zielonej masy, rocentowa zawartość suchej masy, procentowy udział kolb, oraz plon suchej masy) był na wysokim poziomie, a jednocześnie liczba FAO u tych odmian jest na poziomie 220-240. Są to: Juhas FAO 230, Tonacja FAO 230, Opcja FAO 240, LG 30220 FAO 240, SY Multitop FAO 240, Feeditop FAO 230, DS. 1412 FAO 230. Jest też kilka odmian, które podobnie jak w/w osiągnęły bardzo dobre wyniki wszystkich badanych parametrów. Jednak liczba FAO klasyfikuje je do grupy odm. późnych, należą do nich: Ronaldinio FAO 260, Rosomak FAO 250, Mas 28 A FAO 270.

Liczna kolekcja ujawniła bardzo duże zróżnicowanie między badanymi odmianami w odniesieniu do badanych parametrów. Różnice wynikają stąd, że w doświadczeniu znalazły się odmiany nie tylko typowo kiszonkowe, czy ogólnoużytkowe, ale również typowe na ziarno, biogaz, oraz te, które są dobrze znane i stanowią punkt odniesienia dla testowanych nowych odmian. Chcę wyrazić wdzięczność firmom, które zechciały uczestniczyć w doświadczeniu.          

Mariusz Anioła