Obliczając zapotrzebowanie na mineralne nawozy fosforowe i potasowe uwzględnia się zasobność gleby. Wyliczone potrzeby pokarmowe (plon x pobranie z tabeli 1) mnoży się przez współczynnik korekcyjny, którego wartość jest równa: 0,5 na glebach o bardzo wysokiej zawartości składników, 0,75 – na glebach o wysokiej zawartości, 1 – na glebach średnio zasobnych, 1,25 – na glebach o niskiej zawartości i 1,5 – na glebach o zawartości bardzo niskiej. Kolejny krok to odjęcie ilości P i K zawartych w zastosowanych nawozach naturalnych oraz resztkach pożniwnych.
Przykład 1: Pszenżyto – spodziewany plon 50 dt/ha; stanowisko po łubinie; wyniki analiz glebowych: wapnowanie ograniczone, niska zawartość fosforu, wysoka zawartość potasu:
- 50 dt/ha x 2,41 kg N/dt = 120,50 kg N – 30 kg N (rozkład glebowej materii organicznej) – 5 kg N (z opadów atmosferycznych) – 30 kg N (przedplon: bobowate w plonie głównym) = 55,50 kg N
- 50 dt/ha x 1,08 kg P2O5/dt = 54 kg P2O5 x 1,25 (niska zawartość fosforu) = 67,50 kg P2O5
- 50 dt/ha x 2,11 kg K2O/dt = 105,5 kg K2O x 0,75 (wysoka zawartość potasu) = 79 kg K2O
Przykład 2: Ziemniaki – spodziewany plon 300 dt/ha; obornik bydlęcy zastosowany wiosną 30 t/ha, wyniki analiz gleb: wapnowanie ograniczone, wysoka zawartość fosforu, niska zawartość potasu.
- 300 dt/ha x 0,39 kg N/dt = 117 kg N – 30 kg N (rozkład glebowej materii organicznej) – 5 kg N (z opadów atmosferycznych) – 42,3 kg N (z obornika: 30 t x 4,7 kg N/t x 0,3 równoważnik nawozowy) = 39,70 kg N
- 300 dt/ha x 0,14 kg P2O5/dt = 42 kg P2O5 x 0,75 (wysoka zawartość fosforu) = 31,50 kg P2O5 – 33,60 kg P2O5 (z obornika: 30 t x 2,8 kg P2O5/t x 0,4 współczynnik wykorzystania) = – 2,10 kg P2O5, czyli nieuzasadnione jest zastosowanie fosforowych nawozów mineralnych
- 300 dt/ha x 0,66 kg K2O/dt = 105,5 kg K2O x 1,25 (niska zawartość potasu) = 247,50 kg K2O – 156 kg K2O (z obornika: 30 t x 6,5 kg K2O/t x 0,8 współczynnik wykorzystania) = 91,50 kg K2O
Tab. 1. Pobranie azotu, fosforu i potasu na wyprodukowanie jednostki plonu wybranych roślin uprawnych(kg/dt)
| Roślina | Plon główny | Plon uboczny | Stosunek plon
główny: uboczny |
Plon główny i uboczny | |||||||
| azot (N) | fosfor (P2O5) | potas (K2O) | azot (N) | fosfor (P2O) | potas (K2O) | azot (N) | fosfor (P2O5) | potas (K2O) | |||
| Pszenica ozima | 1,89 | 0,82 | 0,52 | 0,52 | 0,18 | 1,20 | 0,90 | 2,37 | 0,99 | 1,51 | |
| Pszenica jara | 2,10 | 0,87 | 0,55 | 0,55 | 0,18 | 1,28 | 0,90 | 2,51 | 1,03 | 1,63 | |
| Jęczmień ozimy | 1,74 | 0,80 | 0,58 | 0,50 | 0,21 | 1,39 | 0,80 | 2,23 | 0,99 | 1,87 | |
| Jęczmień jary | 1,63 | 0,80 | 0,58 | 0,55 | 0,23 | 1,44 | 0,80 | 2,10 | 0,96 | 1,64 | |
| Żyto | 1,57 | 0,78 | 0,58 | 0,55 | 0,21 | 1,42 | 1,10 | 2,16 | 1,01 | 2,16 | |
| Pszenżyto | 1,79 | 0,82 | 0,55 | 0,59 | 0,23 | 1,45 | 1,00 | 2,41 | 1,08 | 2,11 | |
| Kukurydza | 1,55 | 0,78 | 0,55 | 1,29 | 0,46 | 2,24 | 1,00 | 2,84 | 1,24 | 2,79 | |
| Mieszanki zbożowe | 1,65 | 0,87 | 0,61 | 0,61 | 0,30 | 1,63 | 0,90 | 2,20 | 1,15 | 2,08 | |
| Łubiny | 5,50 | 1,58 | 1,55 | 1,20 | 0,37 | 1,85 | 1,00 | 6,70 | 1,95 | 3,39 | |
| Mieszanki zbożowo-strączkowe | 2,54 | 0,92 | 0,95 | 1,14 | 0,34 | 1,87 | 1,00 | 3,53 | 1,24 | 2,65 | |
| Rzepak, nasiona | 3,36 | 1,56 | 1,04 | 0,69 | 0,34 | 2,04 | 1,50 | 4,45 | 2,19 | 3,99 | |
| Wczesny ziemniak | 0,30 | 0,12 | 0,53 | 0,21 | 0,05 | 0,36 | 0,20 | 0,33 | 1,15 | 0,58 | |
| Ziemniak późny | 0,31 | 0,12 | 0,58 | 0,26 | 0,07 | 0,41 | 0,20 | 0,39 | 0,14 | 0,66 | |
| Kukurydza na zielonkę | 0,37 | 0,14 | 0,46 | – | – | – | – | 0,37 | 0,14 | 0,46 | |
| Trawy (z.m) | 0,51 | 0,14 | 0,59 | – | – | – | – | 0,51 | 0,14 | 0,59 | |
Nawozy fosforowe i potasowe stosuje się jednorazowo przed siewem roślin i miesza z glebą w trakcie zabiegów uprawowych. Najczęściej nawozy PK stosuje się w okresie jesieni. W uprawie roślin jarych zabieg nawożenia można przenieść na okres wiosny, co może być wskazane na glebach lekkich z uwagi na małą pojemność kompleksu sorpcyjnego i możliwość wymywania potasu.
Opracowano na podstawie materiałów Instytutu Upraw, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
Autor: Katarzyna Radtke
